Zadbaj o wiedzę - spotkania z psychologiem: Demencja
Opiekowanie się osobą z demencją starczą wymaga wiele wysiłku. Według badań ok. 70% stałych opiekunów może cierpieć z powodu związanego z tym stresu. Wiedza o tym jak może funkcjonować osoba doświadczona otępieniem zmniejsza napięcia u opiekuna i może poprawić wzajemne relacje z podopiecznym.
Warto sobie uzmysłowić, że kłopotliwe zachowanie seniora nie wynika z jego złośliwego nastawienia. W mózgu osoby z demencją zachodzą nieodwracalne zmiany, które powodują zachowania, nad którymi już nie ma kontroli. Gdy spojrzymy na to z wyrozumiałością, łatwiej nam będzie zachować pozytywne nastawienie i gotowość do pomocy.
Podopieczni zazwyczaj wyczuwają czy nam na nich zależy. Pomimo utraty zdolności logicznego myślenia posiadają pewnego rodzaju „szósty zmysł” i chętniej współpracują w atmosferze zrozumienia i cierpliwości, jaką im okazujemy.
Jakie są objawy demencji?
Demencja, czyli otępienie to pogorszenie sprawności umysłowej związane z utratą komórek nerwowych. Tzw. zaburzenie funkcji poznawczych powoduje problemy z prawidłowym rozpoznawaniem otoczenia i funkcjonowaniem w nim.
Występują różne rodzaje objawów:
Neuropsychologiczne:
Zaburzenia:
- pamięci (trudności w „znalezieniu” odpowiedniego słowa, stopniowa utrata wspomnień, zapominanie imiona krewnych)
- myślenia
- orientacji przestrzennej (chory może nie trafiać do miejsc mniej i bardziej znanych)
- rozumienia (chory przestaje rozumieć świat, przewidywać skutki wydarzeń)
- liczenia
- zdolności uczenia się (niemożność zapamiętania, co się dzieje z godziny na godzinę)
- językowe (mowa staje się chaotyczna, tzw. pusta, zdania są nielogiczne, zdarzają się nieadekwatne powtórzenia wypowiedzi, występują problemy w nazywaniu przedmiotów, coraz uboższe słownictwo)
Psychopatologiczne:
- zaburzenia zachowania (chwiejność nastrojów, agresywność, zaostrzenie cech osobowości – np. impulsywności, podejrzliwości, egocentryzmu)
- zaburzenia psychiczne, jak np. depresja, stany lękowe, zaburzenia snu, pobudzenie, urojenia, omamy (Chory traci poczucie rzeczywistości. Może się kogoś obawiać, przed czymś uciekać lub uważać, że jest prześladowany.)
Jak sobie radzić?
Cierpliwość i zrozumienie
Jeśli osoba chora na demencję jest traktowana delikatnie i empatycznie chętniej podejmuje współpracę z opiekunem. Pamiętajmy, że tłumaczenie, że jakaś czynność jest ważna do wykonania nie zadziała. Postępowanie z taką osobą przypomina trochę relację z małym dzieckiem: skupiamy się na przyjemnościach czekających po niechcianej czynności.
Przekaz emocjonalny
Pamiętajmy, że senior pomimo zaburzeń odczuwa nasze emocje i sygnały od nas płynące. Duże znaczenie ma to jakim tonem mówimy, nasza mimika twarzy, sposób opiekowania się nim. Starajmy się stworzyć mu przyjazne otoczenie.
Stały harmonogram
Warto wprowadzić regularne pory posiłków, kąpieli, spacerów, snu itp. Przewidywalny plan i powtarzalność zmniejsza napięcie i lęk seniora, daje mu poczucie bezpieczeństwa. Zmniejsza też częstotliwość dyskusji o sensowności danej czynności i pory dnia.
Kreatywność w uspokajaniu
Ważne, żebyśmy zadbali o otoczenie tak, aby nie eskalowało napięcia osoby z demencją. Może jest za dużo bodźców: radio, telewizor, pisk auta za oknem itp. Staramy się przyjąć rzeczywistość, w której żyje taka osoba i znajdować rozwiązania przekonujące ją o usunięciu problemu, np. gdy osoba się boi jadowitego pająka w pokoju, możemy np. wessać go odkurzaczem.
Można też zająć seniora czymś dla niego atrakcyjnym, żeby odwrócić uwagę, jeśli jeszcze problem nie przybrał na sile.
Warto pobawić się w detektywa i poszukać przyczyn niepokoju. Dla osoby z demencją problem istnieje naprawdę i jest realny, a jej zachowanie ma sens. Każde zachowanie jest dla nas informacją. Pewna seniorka stawała się agresywna o tej samej porze dnia. Okazało się, że o tej porze słońce tak oświetlało pokój, ze widziała ona swoją twarz odbitą w szybie oknie. To powodowało jej przerażenie, gdyż nie rozpoznając swojej twarzy myślała, że jest prześladowana przez obcą kobietę.
Starajmy się pamiętać, że za każdym zachowaniem czy to osoby chorej czy zdrowej kryje się brak możliwości zaspokojenia potrzeby.
Polecam nagrodzony Oscarem film fabularny, który opowiada historię kobiety, która zachorowała na Alzheimera: https://www.filmweb.pl/film/Motyl+Still+Alice-2014-702277
O chorobie Alzheimera możesz przeczytać tutaj: https://www.adsenior.pl/blog/alzheimer-jak-zapobiegac-rozpoznac-i-jak-wspierac-seniora
Artykuły na temat trudności w opiece nad osobami z demencją przygotowane przez psycholog Beatę Bus możesz znaleźć także tutaj:
Beata Bus, psycholog
Psycholog, aktywna pasjonatka tematów związanych z samopoznaniem i samorozwojem, które realizuje poprzez szkolenia i warsztaty. Od 3 lat prowadzi Wspierające Spotkania dla Kobiet. Prywatnie mama dwójki dorastających dzieci.
Moją pasją jest pomaganie innym w drodze do bycia w bliskiej relacji ze sobą, poznania swoich potrzeb, czerpania radości z życia pomimo trudnych sytuacji, jakie nas spotykają. Mam w sobie pragnienie wzbogacania życia innych, szczególnie kobiet, dzielenia się swoim doświadczeniem, które poprowadziło mnie do rozwoju i dojrzałości, spełnienia, bycia bliżej siebie.
