Jak natura, rośliny i ogród mogą pomóc seniorowi?
Czy wiesz, że praca z roślinami i przebywanie w ogrodzie może mieć działanie terapeutyczne? Hortiterapia, nazywana też terapią ogrodniczą, to naturalna i skuteczna metoda wspierająca zdrowie psychiczne, fizyczne i społeczne - szczególnie u osób starszych.
Czym jest hortiterapia?
Hortiterapia to forma terapii, w której kluczową rolę odgrywają rośliny, ogrody i aktywności ogrodnicze. Może polegać na pielęgnowaniu roślin doniczkowych, sadzeniu kwiatów w skrzynkach balkonowych, uprawie warzyw w ogródku lub po prostu na spacerach po zielonych przestrzeniach. Celem hortiterapii nie jest wyhodowanie idealnych roślin, ale poprawa samopoczucia i aktywizacja w kontakcie z naturą.
Z hortiterapii korzystają osoby w różnym wieku, ale według badań szczególnie wartościowa okazuje się dla seniorów.
Jak hortiterapia pomaga seniorom?
Wspiera zdrowie fizyczne
Ruch na świeżym powietrzu, nawet niewielki, w zależności od możliwości, to ogromna korzyść dla organizmu. Prace ogrodnicze poprawiają koordynację, zwiększają siłę mięśni, pomagają zachować sprawność rąk i palców. Nawet podlewanie roślin czy przesadzanie roślin w doniczkach może być ćwiczeniem! Dodatkowo, kontakt z naturalnym światłem wspiera produkcję witaminy D i poprawia rytm dobowy.
Poprawia nastrój i redukuje stres
Zieleń działa kojąco na układ nerwowy. Przebywanie wśród roślin obniża poziom kortyzolu (hormonu stresu) i poprawia nastrój. Dla wielu osób ogród, park czy zielony skwer staje się miejscem wyciszenia, relaksu i kontaktu z własnymi emocjami. W czasach, gdy seniorzy często zmagają się z samotnością czy lękiem, hortiterapia daje poczucie bezpieczeństwa i radości.
Wzmacnia poczucie sprawczości
Sadzenie, pielęgnacja i obserwowanie wzrostu roślin buduje w seniorach poczucie celu i dumy. Nawet drobne sukcesy, jak zakwitnięcie pelargonii czy własne zioła na parapecie, dodają energii i satysfakcji. To ważne, zwłaszcza w sytuacjach, gdy codzienność wydaje się zbyt monotonna lub zależna od innych.
Pobudza pamięć i wspomnienia
Hortiterapia często wykorzystywana jest w pracy z osobami z demencją lub chorobą Alzheimera. Dzięki oddziaływaniom na różne zmysły: dotyku czy węchu przywołuje wspomnienia. Działa stymulująco na pamięć i pomaga budować pozytywne skojarzenia.
Ułatwia kontakty społeczne
Wspólna praca w ogrodzie sprzyja integracji. W domach seniora czy klubach seniora hortiterapia bywa organizowana w formie zajęć grupowych - uczestnicy razem sadzą rośliny, rozmawiają, wymieniają się doświadczeniem. Można sprawdzić, czy w okolicy funkcjonuje taki klub lub samemu zaprosić kilku sąsiadów do wspólnej aktywności. To sposób na budowanie relacji i przeciwdziałanie izolacji społecznej.
Przykłady prostych działań hortiterapeutycznych
- Ogródek na parapecie - zasianie paru doniczek z ziołami, szczypiorkiem, roślinami doniczkowymi może być formą hortiterapii. Warto, aby Senior brał czynny udział (w zależności od możliwości) w sadzeniu, podlewaniu, nawożeniu.
- Spacer po parku - samo przebywanie wśród zieleni, bez żadnych narzędzi, już przynosi efekty. Uważny spacer, z rozmową na temat dostrzeganych elementów otoczenia, może być formą hortiterapii.
- Zadbanie o przydomowy ogródek - wyhodowanie własnych warzyw czy zasadzenie kwiatów - wszystko oczywiście w zakresie możliwości zdrowotnych seniora.
- Las w słoiku - jeśli nie ma możliwości wyjścia z domu - proponujemy wzięcie dużego, pustego słoika i wykonanie w nim z mchu, roślin, kamieni, patyków i ziemi własnego małego lasu. Wiele inspiracji znajdziesz w internecie.
Hortiterapia nie wymaga specjalistycznego sprzętu, drogich leków ani skomplikowanych zabiegów. Wystarczy roślina, czas i życzliwe towarzystwo, a efekty mogą być zaskakujące.